The trouble with classicists

Deze column werd door deredactie.be geweigerd omdat ik Helmut Lotti erin belachelijk zou maken. Ja, í­k heb Helmut Lotti belachelijk gemaakt. Dat heeft hij niet  hier zelf gedaan. Nu, ik maak er geen punt van, maar wil de tekst dan wel graag zelf publiceren.

Oh neen, cultuur!

Onmogelijk om het bazuingeschal te negeren waarmee in Antwerpen het nieuwe museum MAS is opengegaan. Een iconische toren op het Eilandje, waaraan eenentwintig jaar is gewerkt, met maar liefst 460.000 kunststukken in de collectie. Het openingsfestival trok meer dan honderdduizend bezoekers, niet ondanks een groots opgezette promotiecampagne waarbij minutenlange reclamespots subtiel op antenne werden gesmokkeld in de vorm van een journalistieke reportage.

Voor alle duidelijkheid: ik heb daar niets op tegen. Als mijn belastinggeld ergens voor wordt gebruikt, laat het dan alsjeblief cultuurpromotie zijn. Maar dan wil ik me wel enkele vragen stellen bij de manier waarop. In De Zevende Dag mocht Helmut Lotti als eerste Antwerpenaar – want wie Antwerpen denkt, denkt Helmut Lotti – een bezoek brengen aan het toen nog niet voor het publiek toegankelijke gebouw. De zanger was hoegenaamd niet verbaasd dat hij voor deze opdracht werd gevraagd, want zoals hij het zelf verwoordde: “ik zie graag kunst. Of dat van mij een kunstliefhebber maakt, dat is nog iets anders.”

En of hij een liefhebber was. Al van bij de eerste indrukken spatte de liefhebberij van het scherm. “Wat een fantastisch gebouw!”, riep Lotti verrukt. “En zo kleurig, ik word er vrolijk van.” Aangekomen bij het kijkdepot zette hij zijn recensie verder met de woorden “goh”, “amai zeg” en “da’s straf”. Lotti wist enkele postzegels en een oude klok te identificeren als zijnde postzegels en een oude klok en de kleur verf aan de muren als zijnde rood. Nadat hij had uitgedokterd hoe de deuren werken (“’t is duwen!”), kwam hij op het dak onzacht in aanraking met Antwerpen zelf.

“Maar jongens toch”, stamelde Lotti toen hij het uitzicht zag. Het zouden meteen zijn laatste woorden in de reportage worden: van dan af was er alleen nog maar kinderlijk gekir te horen. De oohs en aahs rolden over de Scheldegolven richting zee.

De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat een en ander nog werd rechtgezet in het nagesprek, maar deze reportage was symptomatisch voor de manier waarop kunst op televisie wordt benaderd. Ik begrijp dat niemand zit te wachten op een halfuurtje navelstaarderij voor een kleine elite, maar een laagdrempelige aanpak betekent niet dat je om het even welke nitwit met een gat in zijn agenda aan het woord moet laten over een onderwerp waarmee hij geen enkele affiniteit heeft.

Neen, een laagdrempelige benadering van kunst houdt in dat je op zoek gaat naar een kenner die weet hoe hij een onaantrekkelijk onderwerp op een bevattelijke manier kan uitleggen aan een groot publiek – met respect, met passie en met metier. Maar zulke mensen zijn uiteraard dunner gezaaid dan joviale volkszangers.

Overigens is cultuur het enige domein waarin de media zich deze houding permitteren. Voor sport en politiek worden de meest bekwame journalisten aangetrokken, precies om uitspraken te vermijden als “ik ken niet zoveel van voetbal, maar dit is wel een groot stadion” of “ik ben nu niet meteen een liefhebber van politiek, maar is het de bedoeling dat een regeringsvorming zo lang duurt?”

Veel erger nog is dat dit lagedrempelfetisjisme nu ook verder uitzaait binnen de artistieke wereld zelf. In een scherpe column in de Standaard hekelde Ruth Joos gisteren nog de manier waarop de organisatie van de Libris Literatuurprijs omging met zijn winnaar Yves Petry. De regisseur had geen idee waar de relatief onbekende auteur precies zat in de zaal en achteraf werd Petry bedankt met een stompzinnig interview waarin er vooral angstvallig niét over de inhoud van zijn boek werd gepraat.

Ik ben geen liefhebber van televisie maken, maar mij lijkt dat geen goede zaak.

14 Comments The trouble with classicists

  1. Pieter

    “niet ondanks een groots opgezette promotiecampagne”

    Die zin klopt niet. Maar verder overschot van gelijk.

  2. Middernachtsdromer

    Prima verwoord en groot gelijk. Meer nog, zodra iets/iemand gehypet wordt blijf ik er zelfs van weg. In dit geval maak ik misschien een uitzondering. Niet dat ik een kunstkenner ben, maar toch… :-)

  3. henkdecorte

    Je hébt Helmut Lotti niet belachelijk gemaakt. Je hebt de man/vrouw die besloten heeft om Helmut Lotti naar het MAS te sturen belachelijk gemaakt en dí í rom is deze column geweigerd.

  4. pianowedstrijd

    Misschien volgende keer over persvrijheid schrijven, of gewoon over jezelf.

  5. Sadrebel

    Tja, uit iemand die van Gent komt kan je niets beter verwachten dan een paar oooohs en aaahs. Voor alle mensen uit het Gentse die zich door de vorige zin benadeeld voelen: ik heb u bij uw pietje! Voor alle vrouwen die zich door deze vorige zin weer benadeeld voelen: ik heb u bij uw …ehm.

  6. Katrien

    Agreed.

    PS: Ik wil zelf ook graag eens naar het MAS als lage-drempel-kunstliefhebber. Maar ik beloof plechtig om dan van de televisiecamera’s weg te blijven. En om niet te kirren als een baby.

    Trouwens:

    “niet ondanks een groots opgezette promotiecampagne” = “dankzij een groots opgezette promotiecampagne”

    Die zin klopt dus wel.

  7. Bert

    En dan te bedenken dat bij De Wereld Draait Door van de week een mooi interview zat met de weduwe van Hugo Claus (ik kreeg meteen zin om dat boek te gaan kopen). Joost Zwagerman mag regelmatig opdraven om de loftrompet van een kunstwerk (en bij uitbreiding de kunstenaar) te steken, en zo nu en dan wordt er zelfs een opera over de actualiteit opgevoerd.

    Terwijl de Vlaamse cultuurzender de VRT godbetert Helmut Lotti stuurt naar de opening van een museum.

  8. herman

    “Voor sport en politiek worden de meest bekwame journalisten aangetrokken, …”

    Jammer maar helaas klopt dit slechts deels! De laatste jaren al eens een Tourjournaal gezien? De Erika’s Van Tielen en Lienen Van De Kelder giechelen je om de oren met hun wielerkundige leeghoofdigheid. En is het tegenwoordig niet Fladderke die in De Zevende Dag aanzit tijdens gesprekken over sport? Politiek? Tja, dat is in Vlaanderen toch vooral variété.

  9. Thomas

    Gisteren mocht Annemie Struyf dan weer commentaar geven op de lelijke jurk van één van de finalistes van de Koningin Elisabethwedstrijd. En dat terwijl Helmut Lotti “Lotti Goes Classic”, “Lotti Goes Classic II”, “Lotti Goes Classic III” en “Lotti Goes Classic Final Edition” heeft gemaakt. Schande!

Comments are closed.